Türkiye'de uygulanan yatırım teşvik politikaları

Abstract

ÖZET İnsanlık tarihinin başlangıcından buyana, insanların toplu halde yaşamalarından doğacak sorunlarını gidermek amacıyla her dönemde bir örgüt veya bir otoritenin varolduğu görülmektedir. Günümüzde karşımıza devlet olarak çıkan bu otoritenin, toplum hayatım düzenleyici görevi daha da artmıştır. Bugün olduğu gibi dünde devletin ekonomik faaliyetlerin tamamen dışında kaldığı bir dönem olmamıştır. özellikle kalkınmakta olan ülkelerde toplumun dengeli kalkınması, fertlerin milli gelirden adil pay alması ve refahın tabana yayılması vazgeçilmez politikalar haline gelmiştir. Devletin bu düzenleyici rolü, karma ekonomi sistemini benimsemiş olan memleketlerde daha ileri ve belirgin bir safhadadır. Bu tür sistemlerde devlet, yalnız dengeli kalkınma kurallarına uygun hareket edilmesini sağlamakla kalmaz, ekonomik hayata ve kalkınma hamlesine önemli ölçüde payı ve yeri bulunan bir sektör olarak katılır. Artık bugünün dünyasında devletin ekonomiye müdahale edip edemeyeceği değil, devletin ekonominin hangi alanlarına ve ne ölçüde müdahale edeceği, diğer bir deyişle devletin iktisadi faaliyetlerinin sınırının ne olması gerektiği konusu tartışılmaktadır. Teşvik tedbirleri de devletin ekonomik, sosyal ve siyasi amaçlarını gerçekleştirmek amacıyla kullandığı müdahale araçlarından birisidir. Günümüzde ekonomik yapının çok hızlı değişmesi ve diğer müdahale araçlarının bu gelişmeyi takipte yetersiz kalması, teşvik tedbirlerinin daha önemli bir konuma getirmiştir. Ülkemizdeki ekonomik yapının tarihi gelişimi incelendiğinde, izlenen politikalar ile uygulanan teşvik sistemleri, sağlanan ekonomik gelişmeler dikkate alındığında genelde başarılı görülmektedir. Bu anlamda teşvik sistemleri kapsamında yer alan devlet yardımlarının, ülke ekonomisinin yapısal problemlerinden kaynaklanan dalgalanmasının etkisinin azaltılması ve toplam üretimin arttırılması yanında, ülke mallarına olan dış talebi de arttırması gerekmektedir. Bu açıdan yurt içi üretimin fiyat VIve kalite yönünden dış talebe uygunluğunu sağlamaya yönelik yapılması gerekli sabit sermaye yatırımlarının desteklenmesi gerekmektedir. Aynı zamanda uygulanan tedbirlerin ekonomik yapıya uygun yeterli sayıda ve yoğunlukta olması da gerekmektedir. Teşvik sisteminin etkinliğinin arttırılması ise bürokrasinin azaltılması, mevzuatın basitleştirilmesi ve uygulamada kolaylığın sağlanmasına dönük çalışmalarla mümkün olacaktır. VII

ABSTRACT Since the begining of human history there was always been an authority or organization to solve the social problems being the result of living together. This authority a now called "state", has increased it is role regulation of society and in the present, as in the past, there has not been a period in which the state fells out of economical operations. Particulary in developing countries a well balanced development and distribution of national income and welfare matter has been the main policy in the states.This regulator role of state is high degree and in those nations which operates mixed economy. In such a system, states not only interfere economy but also takes part in bussiness executive as sector. Today, the question is not that statets would interfere economy but in what degree and which fields of economy, in other words incentive economic measures is also a device for state to realize an economic, politic and social project. At the moment, very rapid change in economic structure and the feet that the other intervention devices are no capable of following this change make the incentive economic measures get very important position. In view of our country's economic structure, it's historical development and the politics and the implemented incentive mechanisms seem quite successful. In this sense, goverment aids consisting of several incentive mechanism effect the total production and the differences between structural economic problems by increasing the foreign demand, for our products. In order to balance out the quality and price requirement of the foreing markets it is neccessary to support " fixed invesments" on a project basis, aming more at renewed tecnology and modern machine parks, resulting in accepted quality productions. At the same time, the incentives which shall be applied need to be parallel with the economic confirmation and have to be in the neccessary amounts and intensities, resulting in a balance of mechanisms. Incentive economic measures would only be effective by eliminating bureaucracy simplifying the law and easing the economic operations. VIII