Türk düşünce ve edebiyatında Yurt ve Dünya dergisi

Abstract

ÖZET Mecmua-i Fünûn dergisinden Yurt ve Dünya dergisinin yayımlandığı 1941 yılına gelene değin, Türk düşünce ve edebiyatında sanat ve edebiyat dergilerinin üst lenip savunduğu düşünceyi, oluşturup büyütmek istedikleri kültür birikimini kısaca irdeleyerek bu birikime; Yurt ve Dünya dergisinin katkısını ve bu katkıyı sözkonusu derginin nasıl gerçekleştirdiğini ortaya koymak bu tezin en Önemli amacıdır. Bu çalışma ile Türk düşünce ve edebiyatında dergilerin kendiliğinden yüklen diği misyonun gerçekleştirilmesinde, Yurt ve Dünya'nın peşinde olduğu düşünce ve edebiyat hedeflerinin neler olduğu araştırılmış, Yurt ve Dünya dergisine gelene değin genel olarak, ülkemizde yayımlanan dergilerin düşünce ve kültürel ağırlıkları na kısaca dikkat çekilmiş, Yurt ve Dünya dergisi de, edebiyat ve düşünce birikimi merkez alınarak incelenmiştir. 1941'den 1944'e, kırk iki sayı yayımlanan Yurt ve Dünya'nın, tüm nüshaları öncelikle okunup incelenmiştir. Okuma ve inceleme aşamasından sonra, dergide yayımlanan makaleler ve araştırma yazılarıyla diğer edebi türler, planlandığı gibi tasnif edilmiş ve böylece tezimizin bölümleri ortaya çıkmıştır. Derginin okunması ve incelenmesi aşamasında ortaya çıkan veya yazarlarının özellikle vurgulayıp öne çıkardığı görüş ve düşünceler hüküm cümleleriyle ifade edilmiştir. Bunun dışında, çeşitli hükümler vermekten ısrarla kaçınılmış, tanımlamaya dönük yaklaşımlardan ziyade, tanımaya dönük bir dikkatle bu çalışma sürdürülmüştür. İkinci Dünya Savaşı yıllarında yayın hayatını sürdüren dergide, bu savaşın et kileri fazlasıyla görülmektedir. Ayrıca, 1938-1946 yıllan arasında ülkemizin düşünce ve kültür-sanat gündemi, dergi sayfalarına fazlasıyla yansımıştır. O yıllardaki devlet çilik anlayışının bir uzantısı olarak; "millî ekonomi" ve "devletçi ekonomi"nin yo ğun bir şekilde savunulduğu, "liberal ekonomi"nin de sert bir dille eleştirildiği ma kalelerin dergide fazlaca yer bulduğu görülmüştür. Yurt ve Dünya' da, köy gerçekliği ve köy yaşantısı, hem bilimsel hem de folklorik dikkatlerle hazırlanan metinlerle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu anlayış ayrıca, "realist" bir sanat anlayışıyla da desteklenmiştir. Genel olarak dergiye; "köy", "köylü" ve "yoksulluk" temaları, Toplumcu gerçekçi sanat ve edebiyat an layışıyla yansıtılırken, "yerel" den "evrenseF'e uzanma, "evrensel" ile bütünleşme düşüncesi hakimdir. Toplam on üç şiir, yirmi beş hikâyenin yayımlandığı Yurt ve Dünya dergisi, sanat / edebiyat dergisi olmaktan çok, düşünce dergisi olma özelliği taşımaktadır. II

ABSTRACT The major aim of this thesis is to establish the contribution made by the jour nal Yurt ve Dünya ("Naiton and Word") to the intellectual and liteary developments in Turkey as well as the ways by which these contributions were made. This will be done after a short discussion of the views defended by various artistic and literary publications from Mecmua-i Fünfîn up to 1941, when Yurt ve Dünya started to be published. The research aims at determining in the literary and intellectual goals of the journal Yurt ve Dünya in the general context of the self-proclaimed mission of Tur kish intellectual and literary journals. The intellectual and cultural focus of the publi cations before Yurt ve Dünya are shortly outlined. The journal Yurt ve Dünya is analysed by focusing on the literary and intellectual culture. The forty-two issues of Yurt ve Dünya, published between 1941 and 1944, have been studied and analysed in detail as part of this research. The essays and rese arch articles as well as the other literary genres are classifield as planned, after due study and analysis. This classification serves as the basis for the organisation into chapters. The statements are those that transpired while reading and analysing the jour nal as those that were consistently developed in the essays and articles of certain wri ters. Apart from these any kind of statements are avoided. The aim of this research is to understand rather than to define. The effects of World War II on the journal, published during the years of that very war are numerous. Moreover the intellectual, cultural and artistic agenda of the years 1938-1946 are well documented in the journal. Tne journal, a product of the years of etatisme, was and ardent defendant of concepts such as "National Economy" and "Statte-controlled Economy". Moreo ver a large number of articles that virulently criticised liberalism were also published in the journal. Articles, both scientific and folkloric, dealing with village reality and life in the village could be found in the journal. Articles, boht scientific and folkloric, dealing with village reality and life in the village could be found in every issue of Yurt ve Dünya. This approach was supported with a "realist" conception of art. In general the themes of the village, of the peasant and of poverty are dealt with according to the literary and artistic socialist realist approach. Moreover the view that the "universal" is preponderant in the journal. Yurt ve Dünya, in which thirteen poems and twenty five short stories were published, has all the characteristics of an opinion journal rather than those of a liter ary/artistic journal. Ill