Hafiz Divanı'nda fert ve cemiyet ilişkisi

Abstract

ÖZET Hâfiz-i Şirâzi'nin Divan' mı esas alarak fert ve cemiyet ilişkisini irdelemeyi amaçlayan bu çalışmada VIII. / XIV. yüzyılda yaşamış olan dünya çapında üne sahip büyük gazel şairi Hafız' e göre fert ve cemiyet kavramlarının neyi ifade ettiği ortaya konulmaya çalışılmış, buna paralel olarak fertle cemiyet arasındaki ilişkinin yapısı göz önünde bulundurulmuştur. Bir başka deyişle VIII. / XIV. yüzyıl İran'ında fert ve cemiyet ilişkisi, Hâfiz'in gazellerindeki tiplemelerden yola çıkılarak tahlil edilmeye çalışılmıştır. Bir giriş ve üç bölümden ibaret bulunan çalışmamızın giriş kısmında şairin yaşadığı dönemin sosyo-kültürel yapısına kısaca değinilmiştir. Bir düşünürün, bir yazarın veya bir şairin tanınmasında başvurulacak kaynağın onun eserleri olduğu düşüncesinden hareketle incelememize şairin bütün şiirlerini kendinde barındıran Divan' mdan başlanmıştır. Şimdiye kadar Hâfiz ve şiirleri esas alınarak fert ve cemiyet konusuna müstakil olarak eğilen çalışmaların bulunmayışı işimizi zorlaştırırken çalışmamızın önemini birkat daha artırmaktadır. Çalışmamızda, Hâfiz'le ilgili bilimsel çalışmalar irdelenerek dolaylı biçimde de olsa fert ve topluma yapılan değinmeler tespit edilmeye çalışılmıştır. Fakat çalışmamızın asıl kaynağını yine şairin gazelleri oluşturmaktadır. Bu bağlamda gazellerdeki fert ve cemiyete matuf hususlar tahlil edilerek şairin fert ve toplum yaklaşımına ulaşılmaya çaba harcanmıştır. Sonuç olarak bu çalışmada Hâfiz ve şiirlerinin pek üzerinde durulmamış bir y önüne, Hâfiz' in gözüyle fert ve cemiyete ışık tutulduğu düşünüldü.

ABSTRACT The objective in structuring this thesis on the subject of individual and community relations at the collection of works of Hafız- i Şirâzı who lived during the 8* century according to islamic calender is to put into clear expressions the concepts of individual and society according to most powerfull poet of Iran and the world. He is considered as a poet of lyric poem. At the same time the characteristics of relationship between the individual and the society werw looked into and examined to see if this relationship is healthy or not and these were taken into consideration during the studies. In other words, by examining the individuals and the society in 8* century stated according to islamic calender in Iran and their way of looking at each other as well as their world views anad there conceptulisation of literature and culture, efforts were exerted to have soch a work be a part of the worls literature. We have started the examinations by first taking the single work of Hafız titled Divan. Because, the best source to introduce the poet and his thinkings to us was his own poems. Next, conduct of inquiry started to see if they are any research condcuted on this subject. Since no such research was determined to be conducted in the sources reached, the value of this study was increased further, with such afinding. At the continuation of the research, various books and hictorical sources about Hafız were reached and they were benefited amply." By taking all of these data on hand and by interpreting the poemsi the difficulties experienced by human beings who lived in Iran during the 8th century according to islamic calander were determined along with the effects created by these difficult days on the humanbeings the status of the society, the way the statemen approached people and the way of meeting political disturbances were examined. Of course, all of these topics were examined by using the point of view of Hafız. In conclusion, based on the light shed by the information attained, this work was shaped and is considered an attractive one because of examining Hafız from an angle that is not yet studied and by working by taking his way of working on societal problems. This is a study that allows putting into open at its scale characteristics of Hafız- 1 Şirâzi.