Refi 'Canu Canan' (inceleme-tenkidli metin)

Abstract

ÖZET Refî'nin (H.l 169-1231 / M. 1756-1 8 15/1 8 16) kaleme aldığı Cân u Cânân (H. 1205 / M. 1790/1791) adlı tasavvufî aşk mesnevisinin tenkidli metni hazırlanarak, edebî incelemesi yapılmıştır. Şâirin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Cân u Cânân, nazîre olarak yazıldığı Şeyh Gâlib'in Hüsn ü Aşk adlı mesnevîsiyle karşılaştırılmıştır. Çalışmanın inceleme kısmı üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Refîc nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri üzerinde durulmuş; çalışma konusu olan Cân u Cânân hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın ağırlığını teşkil eden ikinci bölüm iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda Cân u Cânân, dil özellikleri, Türkçe atasözleri ve deyimler, vezin, kafiye ve redif, nazım şekilleri ve edebî sanatlar açısından ele alınmıştır, ikinci kısımda ise Cân u Cânân'ın tahkiye unsurları üzerinde durulmuştur. Eserin, roman sanatı açısından önemli sayılan materyal unsurları ile anlatım teknikleri, teorik esaslara göre tasnif edilmiş ve örneklendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise Cân u Cânân, nazîre olarak yazıldığı Hüsn ü Aşk ile dil, vezin, nazmı şekilleri, benzer ve farklı noktalar gibi çeşitli açılardan karşılaştırılmıştır. Cân u Cânân'ın, bilinen üç nüshasının karşılaştırılması yoluyla hazırlanan tenkidli metni verilmiştir.

ABSTRACT By prepairing critical text of sufistic love mesnevî called Can u Cânân (H.1205/ A.D. 1790/1 791) that was written by Refîc (H. 1169-1231/ A.D.1756-1815/1816), it was made it's literary examination. It was given information about poet's life, literary character and works. Can u Cânân was compared with Şeyh Gâlib's mesnevî called Hûsn ü Aşk that was written as a nazire*. This study consists of three chapters. In the first chapter the life of Refic, his literary personality and his writings are evaluated. In addition there was formation about Cân u Cânân. The second chapter which the core of this study is diveded in to two parts. The first part, Cân u Cânân, is interpreted in terms of language properties, Turkish legends and idioms, metre (vezin), rhyme, redif, nazım structures and literary arts. In the second part, Cân u Cânân 's narrative properties were stressed on. The work was classified and examplified according to theoretical essestials in terms of novel arts with importance of materials and discursive technics. In the third chapter, Cân u Cânân was compared and contrasted with Hüsn ü Aşk attention to language, metre (vezin) and nazım strctures. In the conclusion, Cân u Cânân 's critical text was given by compairing three known copies. * A poem written to resemble an other poem in form and subject.