Çok ölçütlü karar verme ve birliktelik analizi yöntemleri ile bir tekstil işletmesinin aksesuar deposu yerleşimi üzerine bir uygulama

Abstract

Etkin depo yerleşimi işletmelerde zaman ve maliyet açısından önemli kazanımlar sağlamaktadır. Bu çalışmada, bir tekstil firmasının aksesuar deposunda yer alan malzemeler için etkin bir yerleşim düzeninin oluşturulması ile maliyetlerin azaltılması, çıkış sürelerinin hızlandırılması ve verimliliğin artırılması amaçlanmıştır. Sürekli hareketin olduğu aksesuar deponun eski yerleşim düzeni için belirli bir kural bulunmamaktadır. Bu durumda ürünler tekrar sipariş edildiğinde vakit kaybı yaşanmakta ve stok yönetimi ile ilgili problemler yaşanmaktadır. Bu problemlerin ortadan kaldırılması için çok kriterli karar verme ve birliktelik analizi yöntemleri kullanılarak bir depo yerleşim modeli önerisi gerçekleştirilmiştir. Uygulama firmanın altı aylık verilerinden yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Ankara'da çorap üretimi yapan tekstil fabrikasının ürünlerinin paketlemesinde kullanılan 57 adet stok kalemi uygulamaya dahil edilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında etkin depo içi yerleşimi için 9 farklı kriter belirlenmiştir. Bu kriterler; ödeme vadesi, müşteri sadakati, talep, termin süresi, stok devir hızı, ulaşılabilirlik, kritiklik, emniyet stoğu ve yıpranma payıdır. Analitik Hiyerarşi Prosesi yöntemi ile kriterlerin ağırlıkları belirlenmiştir. Ardından stok kalemleri belirlenen kriterlere göre skorlama yöntemi ile değerlendirilerek önem derecesine göre sıralanmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında birlikte kullanılan ürünlerin tespiti için birliktelik analizi yöntemlerinden biri olan Apriori algoritması kullanılmıştır. AHP ve skorlama yöntemi ile bulunan kategoriler, birliktelik analizi ile bulunan kategoriler ile sentezlenerek toplamda 9 farklı sınıflandırma kategorisi elde edilmiştir. Elde edilen sınıflara göre malzemelerin raflara atanması gerçekleştirilmiştir. Raf yerleşiminin iyileştirilmesi ile daha önceden zaman ve maliyet açısından yaşanan kayıplar azaltılmıştır.

Effective warehouse layout provides significant gains in terms of time and cost in businesses. In this study, it is aimed to reduce costs, accelerate exit times and increase productivity by creating an effective layout for the materials in the accessory warehouse of a textile company. There is no specific rule for the old layout of the accessory warehouse where there is constant movement. In this case, when the products are ordered again, time is lost and there are problems with stock management. In order to eliminate these problems, a warehouse layout model was proposed by using multi-criteria decision making and association analysis methods. The application was carried out using the company's six-month data. 57 stock items used in the packaging of the products of the textile factory producing socks in Ankara were included in the application. In the first stage of the study, 9 different criteria were determined for effective warehouse placement. These criteria are; payment term, customer loyalty, demand, deadline, stock turnover, accessibility, criticality, safety stock and depreciation. The weights of the criteria were determined by the Analytical Hierarchy Process method. Then, the stock items were evaluated by scoring method according to the determined criteria and ranked according to their importance. In the second stage of the study, the Apriori algorithm, which is one of the association analysis methods, was used to determine the products used together. The categories found by the AHP and scoring method were synthesized with the categories found by the association analysis, and a total of 9 different classification categories were obtained. According to the obtained classes, the materials were assigned to the shelves. With the improvement of the shelf layout, the losses previously experienced in terms of time and cost have been reduced.