Bir meleke (habitus) olarak dindarların tüketim davranışları

Abstract

Din ve kültür tüketim davranışlarını etkileyen en önemli unsurlardandır. Dinler tüketim kültürü açısından helal-haram ve makul-makul olmayan gibi aleyhte sınırlar çizerler. Araştırmanın temel amacı orta ve alt sınıf katmanlarında kendini dindar olarak niteleyen kişilerde bir tüketim melekesinin ne düzeyde ortaya çıktığını ve yaşam tarzlarında modern tüketim kültürünü ne ölçüde taşıdıklarını tespit etmektir. Bu amaçla nitel yöntem temelinde saha araştırması bağlamında toplam 23 kişi ile yarı yapılandırılmış mülakat ve katılımlı gözlem yapılmıştır. Gerçekleştirilen nitel araştırmanın neticesinde grupla ilgili olarak iki ana bulguya rastlanmıştır. Birincisi araştırmanın katılımcılarının, orta düzeyde bir tüketim melekesi geliştirdiği tespit edilmiştir. İkincisi ise uyguladıkları fon sistemidir. Katılımcılar tüketim davranışları açısından tüketim toplumunun ileri tüketim alışkanlıkları ile azla yetinmenin ahlaki ilkeleri arasında bir noktaya konumlandırmaktadırlar. Alışveriş tercihlerinde, beslenme ve tatil tercihlerinde orta halli bir yaşam tarzını benimsedikleri söylenebilir. Bu noktada katılımcıların "itidalli bir tüketim melekesi" geliştirdiği söylenebilir. Bunun yanında katılımcılar tüketim değerlerinin dini değerleri aşındırması endişesini taşımaktadır. Katılımcıların gündelik hayatın refah değerlerini yaşayamama ve "anı yaşamanın" bağlamında gelir gider dengesi tutturma kaygısı ile gelecek kaygısı yaşadıkları söylenebilir. Katılımcılar tarafından gelecek kaygısının çözümü olarak fon sistemini uygulanmaktadır. Bu bağlamda tasarruf söyleminin ve fon sisteminin zorunlu ihtiyaçlardan dinî harcamalar, sosyal ve grup harcamaları için para biriktirmeye dönük bir tüketim söylemi ve uygulaması olduğu söylenebilir. Sonuç olarak materyalist ve hedonist hazlar üzerine kurulmuş modern tüketimin imgelerine karşıt olarak din, tüketim davranışları üzerinde etkisini belirli düzeyde koruyabilmiştir. Anahtar Kelimler: Tüketici Davranışları, Meleke, Habitus, Dini Tüketim Kültürü

Religion and culture are one of the most important factors affecting consumption behavior. Religions draw adverse boundaries such as halal-haram and reasonable-unreasonable in terms of consumption culture. The main purpose of the study is to determine the level of consumption "Malaka" in middle and lower class people who define themselves as religious and to what extent they carry the modern consumption culture in their lifestyles. For this purpose, semi-structured interviews and participatory observations were made with a total of 23 people in the context of field research on the basis of qualitative method. As a result of the qualitative research carried out, two main findings were found regarding the group. First, the research showed participants have developed a "Malaka" of moderate consumption. The second is the fund system they implement. Participants are positioning themselves to a point between advanced consumption habits with minimalist moral principles of the society in terms of consumption behavior. It can be said that they adopt a middle-class lifestyle in their shopping preferences, nutrition and vacation preferences. At this point, it can be said that the participants developed a "moderate consumption faculty". In addition, the participants worry that their consumption habits may erode religious values. In addition, it can be said that the participants have an anxiety of not living the welfare values of daily life and achieving a balance of income and expenditure in the context of "living in the moment". By the participants as a solution for the future concerns the funding system is implemented. In this context, it can be said that the discourse of saving and the fund system is a consumption discourse and practice aimed at saving money from mandatory expenditures for religious, social and group expenses. As a result, in contrast to modern consumption image based on the materialist and hedonist pleasures, religion was able to maintain a certain level of influence on consumption behavior. Key Words: Consumer Behavior, Religious Consumption Culture, Religiosity, Malaka, Habitus