Fransızcadaki ünlemlerin Türkçeye aktarımı

Abstract

Ünlem bir dilde dilbilgisel görev üstlenen ve metne çeşitli anlamlar yükleyen önemli unsurlardan biridir. Genel anlamda her dilde şu ya da bu şekilde bir kullanıma sahip olan ünlem gerek bu özelliği bakımından gerekse farklı işlevsel değerlere sahip olması nedeniyle de evrensel bir nitelik taşır. Öyle ki, yapı ve kullanım olarak dillerde ortak bir görünüm taşıyan ünlemin bir dilden diğerine anlamsal bazı farklılıklar taşıyabileceği de olasıdır. Dolayısıyla birçok dilbilgisel unsurda olduğu gibi, ünlemin de diller arası bağlamda ele alınarak bu tür farklılıkların saptanması hem dil hem de çeviri açısından önem arz etmektedir. Zira diller arasındaki dilbilgisel unsurlarla ilgili farklılıkların çeviride güçlükler oluşturabileceğini söylemek mümkündür. Bu çalışmanın amacı, ünlemlerin dillere göre anlam farklılıklarını inceleyebilmek için, Fransızcadaki ünlemlerin Türkçeye çevirilerini değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada örneklem olarak ünlem örneklerinin sıkça yer aldığı Molière'in Cimri (Fr. L'Avare) adlı eseri incelenmiştir. Bu yazınsal örneklem üzerinden Fransızca ünlem türlerinin saptanması ve bu ünlemlerin Türkçeye çevirileri betimlemeli çeviri açısından irdelenmiştir. Yöntem olarak öncelikle örneklemden hareketle Fransızcadaki ünlem türleri ve bu ünlemlerin kullanımları belirlenmiştir. Ardından saptanan ünlem türleri çizelgeler üzerinde gösterilerek bu ünlemlerin Türkçeye çevirileri konusunda değerlendirmelere yer verilmiştir. Son olarak Fransızcada yer alan ancak Fransızca-Türkçe sözlüklerde Türkçe karşılıkları bulunmayan sekiz ünleme de Türkçe karşılık önerileri sunulmuştur. Buna ek olarak çalışmanın sonunda Fransızca-Türkçe Ünlemler Sözlüğü yer almaktadır. Çalışmanın genel anlamda çeviri çalışmalarına ve yabancı dil öğrenimine katkı sunacağı düşünülmektedir.

Interjection is one of the important elements that assume a grammatical task in a language and give various meanings to the text. In general, interjection, which has a usage in every language in one way or another, is universal in terms of this feature. In this context, it is possible that interjection, which has a common structure in languages in terms of structure and usage, may have some semantic differences from one language to another. Therefore, as with many grammatical elements, the determination of such differences by considering the interjection in the context of the languages is important both in terms of language and translation. It can be said that the differences in grammatical elements between languages may cause difficulties in translation. The aim of this study is to evaluate the translation of interjections from French into Turkish in order to examine the differences in meaning of the interjections according to languages. In line with this purpose, Molière's playwright named The Miser (Fr. L'Avare), in which interjection examples are frequently seen, was examined as a sample in the study. Based on this literary sample, the determination of French interjection types and their translation into Turkish were examined from the point of descriptive translation. First of all, the types of interjection in French and their uses were determined based on the sample. Then, in line with the identified the types of interjections, the translations of these interjections into Turkish were shown on the charts, and evaluations were made on which interjection and how it was translated. Finally, for Turkish equivalents and suggestions were made for eight interjections in French that do not have Turkish equivalents. In addition to that, French-Turkish Interjections Dictionary is also included at the end of the study. It is expected that the study will contribute to foreign language learning in general and translation studies in particular.