Avrupa veraset savaşları sırasında Osmanlı-Avrupa devletleri ilişkileri (1699-1756) "savaşların gölgesindeki diplomasi"

Abstract

Diplomasi, siyasi ilişkilerin sürdürülmesinde ve devlet politikalarının şekillendirilmesinde her zaman için kullanışlı bir araç olmuştur. Diplomasinin Avrupa'da gelişimi siyasi açıdan çok parçalı bir yapıdaki İtayla Yarımadası üzerinden şekillenirken, Osmanlı İmparatorluğu'nda diplomasinin tatbiki daha çok tek taraflı (ad hoc) bir ilişki olarak yürütülmüştü. Karlofça Antlaşması sonrasında Osmanlı bürokratik yapısında kâtipler sınıfının (kalemiyenin) ön plana çıkması, diplomasinin daha etkin kullanımını sağlamıştır. Bu da Osmanlı İmparatorluğu için değişim ve dönüşümü bir tercihten ziyade, zorunluluk haline getirmiştir. Bu açıdan hem Osmanlı İmparatorluğu'nda hem de Avrupa'da gerçekleşen savaşların ardından, galip ve mağlup tarafların geliştirdikleri argümanlar, diplomasinin sürekli gündemde kalmasını sağlamıştır. Bu bağlamda 1699-1756 tarihleri arasında Osmanlı, Avusturya, Rusya, Napoli ve veraset savaşları (İspanya-Lehistan-Avusturya) gölgesinde gelişen diplomasiyi ele almakla beraber, Osmanlı'nın Batı veçhesinin önemli bir parçası olduğu gerçeği vurgulanmaya çalışılmıştır.

Diplomacy has always been a useful tool for maintaining political relations and shaping state policies. While the development of diplomacy in Europe was shaped over the Italian Peninsula, which had a fragmented political structure; the implimentation of diplomacy in the Ottoman Empire was mostly carried out as a one-sided (ad hoc) relationship. After the Treaty of Karlowitz the civil servants in the Ottoman bureucracy came into prominence and that made the active use of the diplomacy. This made change and transformation a necessity for the Ottoman Empire rather than an option. In this respect, the arguments developed by the victorious and defeated parties as a result of the wars that took place in the Ottoman Empire and Europe were among the factors that made diplomacy effective. In this regard, while addressing the diplomacy that developed in the mids of the Ottoman, Austria, Russia, Naples and succession wars (Spain-Poland-Austria) between 1699-1756, the fact of the Ottoman Empire was an important part of the Western aspect was tried to be emphasized.