Mülteciler açısından çözüm hakları: Geri dönüş, yerel entegrasyon, yeniden yerleştirme

Abstract

İnsanın en temel haklarından olan özgürlük ve yaşama hakkı insanın yaşam sürdürdükleri ülkede ortaya çıkan iç karışıklıklar, dış saldırılar, baskıcı rejim uygulaması sonucunda maalesef ihlal olabilmektedir. Hayatlarını kurtarmak adına yaşadıkları toprakları terkederek güvenli ülkelere sığınmak mecburiyetinde kalan bu kişilere uluslararası hukuk gereği uluslararası korumadan yararlanma hakkı tanınmaktadır. 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi kapsamında bu kişilerin durumları değerlendirilerek uluslararası koruma statüsü tanınmaktadır ve kişilerin bu durumuna dair kalıcı bir çözüm getirilene kadar bu ülkenin korunmasından yararlanmaktadırlar. Mültecilerin durumuna kalıcı bir çözüm sunmak hiç bir devletin sorumluluğu değildir. Ne uluslararası hukuk, ne de herhangi bir sözleşme devletlere bu yükümlülüğü vermektedir. Ancak iltica ve mülteci hukukunun temel hedefi mültecilere kalıcı çözüm sunmaktır. Bu hedef doğrultusunda, en temel görevi mültecilere uluslararası koruma sağlamak olan BMMYK'nın bir diğer temel görevlerinden biri mültecilerin durumuna kalıcı bir çözüm sunmak olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda, BMMYK 3 kalıcı çözüm yolu belirlemektedir. Gönüllü geri dönüş, yerel entegrasyon, yeniden yerleştirilme olarak bilinen çözüm yolları ancak mültecinin durumu değerlendirilerek, bu değerlendirmeler sonucunda kişiye en uygun olanı seçildiği durumda başarılı ve kalıcı olabilmektedir. Ancak bu kalıcı yolların üçü de, ev sahibi devlet, güvenilir üçüncü devlet, BMMYK, devlet kuruluşları, devlet dışı yetkili ve ilgili kuruluşlar, gönüllü geri dönüşte ise köken devletlerin iş birliği ve desteği ile yapıldığı durumda, güvenilir ve sürdürülebilir, etkili ve kalıcı bir çözüm haline gelebilmektedir.

The most fundamental human rights such as freedom and the right to life can unfortunately be violated as a result of internal turmoil, external attacks, and oppressive regime practice in the country where people live. The people, who have to leave their lands and seek refuge in safe countries in order to save their lives, are entitled to benefit from international protection in accordance with international law. Under the 1951 Geneva Convention, the status of those people is taken into consideration and international protection status is recognized, and they benefit from the protection of this country until a permanent solution is brought for this situation. It is not the responsibility of any government to offer a permanent solution to the refugee situation. Neither international law nor any convention gives this obligation to states. However, the main goal of asylum and refugee law is to offer permanent solutions to refugees. In line with this goal, one of the main duties of UNHCR, whose main task is to provide international protection to refugees, has been determined as providing a permanent solution to the situation of refugees. In this context, UNHCR identifies 3 permanent solutions. Solutions known as voluntary return, local integration and resettlement can only be successful and permanent if the situation of the refugee is evaluated and the most suitable one is selected as a result of these evaluations. On the other hand, if all three of these permanent ways are made with the cooperation and support of the host state, trusted third government, UNHCR, state agencies, non-state authorities and relevant organizations, and voluntary repatriation, with the cooperation and support of the states of origin, it may become a reliable and sustainable, effective and permanent solution.