Türkmen Türkçesi Türkiye Türkçesi arasında birleşik sözcüklerde görülen yalancı eş değerlik

Abstract

Kaynak lehçede bir metinde geçen bir sözcüğün, hedef lehçede bulunması ancak her iki sözcüğün kavram alanlarının birbirini hiç karşılamaması veya kısmen karşılaması yalancı eş değerlik olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada kaynak lehçe Türkmen Türkçesi hedef lehçe Türkiye Türkçesi olarak alındığında birleşik sözcüklerde görülen yalancı eş değerler tespit edilmeye çalışılmıştır. Lehçeler arası aktarma sorunlarından biri olan bu sözcükleri tespit etmek amacıyla Türkmen Türkçesi için Türkmenistany? Ylymlar Akademi?asy tarafından basılan Türkmen Dilini? Düşündirişli Sözlügi, Türkiye Türkçesi için Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü kullanılmıştır. Çalışmada 437 birleşik sözcüğün yalancı eş değer özelliği gösterdiği tespit edilmiştir. Bu tespit iki başlıkta verilmiştir. Birincisi her iki unsurun da hedef ve kaynak lehçede bulunduğu halde yalancı eş değer birleşik sözcüğün hedef lehçede olması, ikincisi her iki unsurun da hedef ve kaynak lehçede bulunduğu halde yalancı eş değer birleşik sözcüğün hedef lehçede olmamasıdır. Tespit edilen yalancı eş değer birleşik sözcüklerin hedef ve kaynak lehçedeki anlamları verilmiştir. Kaynak lehçe olan Türkmen Türkçesinden seçilen metinlerden de örnek cümleler ile anlamı gösterilmiştir.

The presence of a word in a text in the source dialect in the target dialect, but when the conceptual fields of both words do not meet each other or partially meet each other, is defined as false equivalence. In this study, when the source dialect is Turkmen Turkish and the target dialect is Turkey Turkish, false equivalents in compound words have been tried to be determined. In order to detect false equivalent words, which is one of the problems of transferring between dialects, the Turkmen Dilini? Düşündirişli Sözlügi published by Turkmenistany? Ylymlar Akademi?asy for Turkmen Turkish and the Turkish Language Institution Turkish Dictionary for Turkey Turkish were used. In the study, it was determined that about 437 compound words showed false equivalent feature. This determination is given under two headings. The first is that the false equivalent compound word is in the target dialect even though both elements are present in the target and source dialect and the second is that although both elements are present in the target and source dialect, the false equivalent compound word is not in the target dialect. The meanings of the detected false equivalent words in the target and source dialects are given. The texts selected from Turkmen Turkish, which is the source dialect, are also shown with sample sentences.