Pandemi döneminde birinci basamak sağlık çalışanlarında anksiyete düzeyi ve tükenmişlik durumu değerlendirilmesi

Abstract

Giriş ve Amaç: Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), COVID-19 salgınını 11 Mart 2020'de ise pandemi olarak tanımlamıştır. COVID-19 pandemisi küresel düzeyde ülkelerin sağlık hizmetlerinde aksamaya, ekonomik yavaşlamaya neden olmuş insanlar üzerinde de birçok klinik ve psikolojik problemler meydana getirmiştir. Sağlık çalışanları pandeminin başından itibaren salgınla mücadelenin ön saflarında yer almıştır. Bunun yanı sıra sağlık çalışanları bu süreçte, uzun çalışma saatleri, psikolojik problemler, yorgunluk, mesleki tükenmişlik, damgalanma ve fiziksel ve psikolojik şiddete de sıkça maruz kalmaktadır. Bu çalışmada COVID-19 pandemisinde birinci basamakta görev alan sağlık çalışanlarında anksiyete düzeyleri ve tükenmişlik durumlarının değerlendirilmesi ve pandemide aldıkları görevlerin bu durumlar açısından farklılığa neden olup olmadığının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, birinci basamak sağlık kurumlarında çalışan personelinin %76'sının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veriler 1 Aralık 2020-1 Mart 2021 tarihleri arasında çalışanlarının görev yaptığı birimlere gidilerek, gözlem altında anket uygulanarak toplanmıştır. Veri kaynağı olarak 26 sorudan oluşan veri toplama formu, 21 sorudan oluşan Beck Anksiyete Ölçeği ve 23 sorudan oluşan Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Kırıkkale Üniversitesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu'ndan etik kurul onayı alınmıştır. İstatistiksel analizler için SPSS versiyon 20.0 yazılımı kullanılmıştır. Alfa anlamlılık düzeyi 0,05 olarak alınmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılanların %50,7'si kadın, % 82,1'i evli ve yaş ortalamaları 41,5±9,1'dir. Çalışanların %21,6'sı hekim, % 27,0'si hemşire/ebe, % 23,4'ü sağlık memuru, % 13,2'si memur, %5,1'i hizmet personeli ve % 9,7'si diğer meslek gruplarında çalışmaktadır. Çalışanlarının % 23,9'u COVID-19 tanısı aldığını belirtmiştir. Ailesinde COVID-19 tanısı alan sağlık çalışanı sıklığı ise % 35,0'dir. Katılımcılardan %59,4'ünün anksiyetesi olmayıp, %22,8'i hafif düzeyde anksiyete, %11,8'i orta düzeyde anksiyete ve % 6,0'sı şiddetli düzeyde anksiyete tespit edilmiştir. Pandemi döneminde aktif görev olarak evde hasta takibi/ilaç dağıtımı yapan çalışanların Beck Anksiyete Ölçeği medyan puanı sekiz iken, bu görevde çalışmamış olanların beştir. Temaslı/filyasyon ekibinde çalışanların Beck Anksiyete Ölçeği medyan puanı on iken, bu görevde çalışmamış olanların beştir. Her iki gruptada fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Pandemi sürecinde aktif görev aldığını belirten çalışanların duygusal tükenme ve duyarsızlaşma puanları aktif görevde yer almayan çalışanlara göre anlamlı olarak daha yüksektir. Sonuç ve Öneriler: Pandemi sürecinin zorluklarına bağlı olarak ön saflarda çalışanlar başta olmak üzere sağlık çalışanlarında ortaya çıkması olası anksiyete bozukluğu ve tükenmişlik sendromu gibi ruhsal bozuklukların erken dönemde tespiti ve ilerlemesinin önlenmesi; risk faktörlerinin tespit edilip gerekli müdahalelerin erken dönemde hayata geçirilebilmesi ve ihtiyaç duyanlara psikolojik destek verilmesi son derece önemlidir. Anahtar Kelimeler: Sağlık çalışanı, COVID-19, Anksiyete, Tükenmişlik

Introduction: The World Health Organization (WHO) defined the COVID-19 outbreak as a pandemic on March 11, 2020. The COVID-19 pandemic has caused disruption in the health services of countries and economic slowdown at the global level, and has created many clinical and psychological problems on people. Healthcare workers have been at the forefront of the fight against the epidemic since the beginning of the pandemic. In addition, health workers are frequently exposed to long working hours, psychological problems, fatigue, professional burnout, stigma, and physical and psychological violence in this process. In this study, it is aimed to evaluate the anxiety levels and burnout status of healthcare professionals working in the primary care during the COVID-19 pandemic and to evaluate whether their duties in the pandemic cause a difference in these situations. Material and Method: This descriptive study was conducted with the participation of % 76 of the personnel working in primary health care institutions. The data were collected between 1 December 2020 and 1 March 2021 by going to the units where healthcare professionals work and applying a survey under observation. Data collection form consisting of 26 questions, Beck Anxiety Scale consisting of 21 questions and Maslach Burnout Scale consisting of 23 questions were used as data sources. Ethics committee approval was obtained from Kırıkkale University Non-Invasive Research Ethics Committee. SPSS version 20.0 software was used for statistical analysis. Alpha significance level was taken as 0.05. Results: 50.7% of the participants were women, 82.1% were married, and their mean age was 41.5±9.1. 21.6% of the employees are physicians, 27.0% nurses/midwives, 23.4% health officers, 13.2% civil servants, 5.1% service personnel and 9.7% He works in other occupational groups. 23.9% of their employees stated that they were diagnosed with COVID-19. The frequency of healthcare workers diagnosed with COVID-19 in their family is 35.0%. Of the participants, 59.4% did not have anxiety, 22.8% showed mild anxiety, 11.8% showed moderate anxiety and 6.0% showed severe anxiety symptoms. While the median score on the Beck Anxiety Scale of employees who follow up patients/medicine at home as an active duty during the pandemic period is eight, it is five for those who have not worked in this task. The median Beck Anxiety Scale score of those working in the contact/filamentation team is ten, while those who have not worked in this task are five. The difference in both groups is statistically significant. The emotional exhaustion and depersonalization scores of the employees who stated that they took an active role in the pandemic process were significantly higher than the employees who did not take active duty. Conclusion and Recommendations: Depending on the difficulties of the pandemic process, early detection and prevention of mental disorders such as anxiety disorder and burnout syndrome, which may occur in healthcare workers, especially those working on the front lines; It is extremely important to identify risk factors, implement the necessary interventions in the early period, and provide psychological support to those who need it. Keywords: Health worker, COVID-19, Anxiety, Burnout