E-ticaret alanında elektronik pazaryeri seçimine yönelik bir uzman sistem tasarımı

Abstract

Farklılaşan yaşam koşulları ve internet teknolojilerinde son zamanlarda yaşanan gelişmelerle hem tüketicilerin hem de işletmelerin bakış açıları değişmektedir. Bunlarla birlikte e-ticaret gelişen ve değişen dünya düzeni ile birlikte hız kazanmaktadır. İşletmelerin yaşanan değişimlerle fiziksel olarak yaptıkları satış artık yeterli olmamakla birlikte kendilerini geliştirmeleri ve daha fazla kâr elde edebilmeleri için elektronik ticarete girmeleri zorunlu hâle gelmiştir. Günümüzde çok kategorili elektronik pazaryerlerinin sayısı sürekli olarak artmakta ve ürünlerini bu platformlarda satışa sunmak isteyen işletmelerin doğru seçimi yapmaları giderek zorlaşmaktadır. Yapay zekâ dallarından biri olan uzman sistemler günümüzde en çok kullanılan ve en çok geliştirilen dallar arasında bulunmaktadır. Uzman sistemler belirli bir alan çerçevesinde insanların bilgi ve deneyimlerini açıklayabilen, problemlere uzmanların bakış açısıyla çözümler ve öneriler sunan sistemlerdir. Bu tez çalışmasında petshop sektöründe faaliyet gösteren, toptan ve perakende olarak evcil hayvan ürünleri satışa sunan bir firmanın elektronik ticaret alanında satış yapacağı e-pazaryeri seçim problemi ele alınmıştır. Çalışmada e-pazaryeri seçimine yönelik önem arz eden özellikler belirlenmiş uzman sistem için bu özellikler ile bilgi tabanı ve kural tabanı oluşturulmuştur. Uzman sistemin çıkarım mekanizması veri tabanı olarak Microsoft SQL Server 2018 kullanacak ve saklayacak şekilde, Microsoft Visual Studio 2022 ortamında C# programlama dili kullanılarak hazırlanmıştır. Uygulama sonucunda e-pazaryeri seçimi uygulamasının yapılmasının satıcılar için önemi vurgulanmış, bu kapsamda uygulamada yapılabilecek öneriler sunulmuştur.

With the differentiating living conditions and recent developments in internet technologies, the perspectives of both consumers and businesses have been changing. Along with these, e-commerce has been gaining momentum with the developing and changing world order. Although the physical sales of businesses are no longer sufficient with the changes experienced, it has become compulsory to enter electronic commerce in order to improve themselves and earn more profit. Nowadays, the number of multi-category electronic marketplaces is constantly increasing and it is getting difficult for businesses to sell their products on these platforms and making right choice. Expert systems, one of the branches of artificial intelligence, are among the most used and developed branches today. Expert systems are systems that can explain the knowledge and experience of people within the scope of a certain field, and offer solutions and suggestions to problems from the perspective of experts. In this thesis, the problem of choosing e-marketplace for a company operating in the petshop sector and offering wholesale and retail pet products to sell in the field of electronic commerce is discussed. In the study, the features that are important for e-marketplace selection were determined, and a knowledge base and rule base were created for the expert system with these features. It was prepared using C# programming language in Microsoft Visual Studio 2022 environment to use and store Microsoft SQL Server 2018 as an expert system inference database. As a result of the practice, the importance of the e-marketplace selection application for the sellers has been emphasized, and suggestions that could be made in practice were presented in this context.