Medresetü'l-Kudat ve Türk hukuk eğitimindeki yeri

Abstract

Bu çalışmanın amacı XIX. yüzyıl Osmanlı Şer'î ve Nizamî hukuk eğitiminin yüksek dereceli müessesesi Medresetü'l-Kudat'ı ve Türk hukuk eğitimine olan katkısını ortaya koymaktır. Çalışmanın temel iddiası ise son dönem Osmanlı ilmiyesinin tarihinin; hızlı bir çöküşün tarihi olarak değil, bir dönüşümün tarihi olarak ele almanın daha tutarlı olacağıdır. Ulema; Tanzimat reformlarının arka arkaya gerçekleştirildiği bu dönemde ve cumhuriyet döneminde, konumunu yeni bir vaziyet alışla kuvvetlendirmeye çalışmıştır. Medresetü'l-Kudat kurumunun, zamanla geçirdiği dönüşüm ve yeni koşullara verdiği tepkiler önemlidir. Amit Bein'in tabiriyle; kendilerini, "değişimin failleri ve geleneğin muhafızları" olarak gören bir zümre, bu kurum sayesinde Osmanlı ilmiyesinde vücut bulmuştur. Kurum mezunları; Tanzimat ve Cumhuriyet devri hukuk ve din eğitimi reformlarına hem teoride hem de pratikte katkıda bulunmuşlardır. Medresetü'l-Kudat tecrübesi; modern olan ile geleneksel olanın bir arada bulunabileceğini, bu iki olgunun birbirlerinin alternatifi olmak zorunda olmadığını göstermiştir. Bu çalışma; Tanzimat sonrası yüksek din eğitimi ve şer'i hukuk eğitiminin geçirdiği evreleri anlamak için okulun hizmet verdiği 70 eğitim dönemini (1855 – 1924) inceleyecektir. Bu tarih aralığı son dönem hukuk eğitiminin ne şekilde icra edildiğine dair veriler sunacak ve şer'î hâkimlerin eğitimi sürecinde hangi derslerin nasıl işlendiği hususuna açıklık getirecektir.

The aim of this study is to reveal the Medresetü'l-Kudat, the high-level institution of the 19th century Ottoman Shari'ah and Nizami legal education, and its contribution to Turkish legal education. The main claim of the study is the history of the late Ottoman İlmiye; is that it would be more consistent to treat it as a history of transformation rather than a history of rapid collapse. Ulema; In this period when Tanzimat reforms were carried out one after another and in the republican period, he tried to strengthen his position by taking a new situation. The transformation of the Medresetü'l-Kudat institution over time and its reactions to new conditions are important. In the words of Amit Bein; A group that sees themselves as "agents of change and guardians of tradition" was embodied in the Ottoman İlmiye thanks to this institution. Institution graduates; They contributed to the legal and religious education reforms of the Tanzimat and the Republican era, both in theory and in practice. Medresetü'l-Kudat's experience; showed that the modern and the traditional can coexist, and that these two phenomena do not have to be alternatives to each other. This work; in order to understand the stages of higher religious education and shari'a law education after the Tanzimat, it will examine the 70 education periods (1855 - 1924) that the school served. This date range will provide data on how the recent legal education was carried out and will clarify which courses were taught and how during the training of shar'i judges.