Sosyo-teknik sistemlerde hatalı davranış riskini belirlemeye yönelik bir erken uyarı modeli

Abstract

Bu çalışmanın amacı iş sistemlerinde hatalı davranış risklerini önceden belirleyerek, hem mal ve hizmet üretiminin kesintiye uğramasını, hem de hatalı davranışların neden olabileceği iş kazalarını engellemeye çalışmaktır. Bu amaç ışığında, çalışmada hatalı davranış riskinin belirlenmesine yönelik bir karar metodolojisi ve buna bağlı olarak bir erken uyarı modeli geliştirilmiştir. Model iş sistemlerinde hatalı davranışa neden olabilecek farklı faktör ve alt faktörleri içermektedir. Faktör ve alt faktör ağırlıklarının belirlenmesinde kompleks ve sistematik karar problemlerinin çözülmesi için geliştirilmiş olan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi kullanılmıştır. Model Ankara ilinde faaliyet gösteren bir üretim işletmesi için geliştirilmiş ve bu işletmede yer alan gerçek iki iş sistemi üzerinde uygulanmıştır. Geliştirilen model yapılacak modifikasyonlarla farklı işletmelerde de kullanılabilecek esnekliği taşımaktadır.

The aim of this study is both to minimize the occurrences of accidents due to risks of faulty behaviors and to prevent the interruptions in goods and service production by determining the risks of faulty behaviors beforehand. For this reason, a decision methodology and an early warning model were developed to identify the risks of faulty behaviors. The model includes the factors and sub-factors which can cause faulty behaviors in work systems. Analytical Hierarchy Process, which was developed to solve complex and systematic decision problems, is used to determine the weights of factors and sub-factors. The model is developed for a production company in Ankara and put into practice on two real work systems of this company. Developed model has the elasticity so that it could be used in different companies by making appropriate modifications.