Yazar "Topsoy, Fevzi" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • [ X ]
    Öğe
    Ulusal ve uluslararası düzenlemeler ışında Türk boğazlarının güvenliği sorunu
    (Kırıkkale Üniversitesi, 2003) Topsoy, Fevzi; Özdemir, Y.Haluk
    ÖZET Jeopolitik açıdan büyük öneme sahip olan Türk Boğazlan, yaklaşık 200 yıllık bir süreç sonunda Osmanlı İmparatorluğu' nun askeri açıdan zayıflamasının da etkisi ile birlikte hukuki anlamda ulusal niteliğini kaybederek uluslararası bir kimlik kazanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti 'ne siyasi açıdan sorunlu bir şekilde intikal eden Boğazların geçiş rejimi, dönemin değişen uluslararası konjonktürüne uygun olarak imzalanan, Montreux (Montrö) Boğazlar Sözleşmesi (20 Temmuz 1936) ile düzen lenmiştir. Sözleşme ile Türkiye'nin güvenliği sağlanırken, Boğazlar Bölgesinde geçici de olsa bir rahatlama sağlanmıştır. Günümüzde teknolojik gelişmelere bağlı olarak gemi boy ve hacimlerinin bü yümesi, deniz taşımacılığının öneminin artması, Hazar Havzası'ndan çıkan petrolün uluslararası pazarlara Boğazlar üzerinden taşınması sonucu artan Boğazlardaki deniz trafiği ve tehlikeli yük taşımacılığı Türk Boğazlarındaki can, mal ve çevre güvenliğini tehdit eder boyuta ulaşmıştır. Türkiye, Boğazlar bölgesinde yaşanan deniz kazalarını önlemek, artan deniz trafiğini düzenlemek ve bölgenin ekolojik güvenliği sağlamak amacıyla ulusal nitelikli idari ve hukuki düzenlemeleri yürürlüğe koymuş ancak Boğazlarda ekolojik güvenlik tam anlamıyla sağlanamamıştır. Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin 2. maddesine göre banş zamanında, ticaret gemileri veba, kolera, san humma, lekeli humma veya çiçek hastalığı salgını hari cinde, gündüz ve gece, bayrak ve yük ne olursa olsun, hiçbir işlem olmaksızın, Türk Boğazlarından geçiş (ulaşım) tam özgürlüğünden yararlanmaktadır. Bu hüküm Türk Boğazlarının güvenliğinin sağlanabilmesi bağlamında radikal tedbir alınmasını önlemektedir. Fakat bir nükleer sızıntı yada patlamanın yukarıda sayılan tüm bulaşıcı hastalıklardan daha öldürücü ve telafisi güç sonuçlar doğuracağı da bir gerçektir. Bu bağlamda çalışmamızın amacı uluslararası hukukta boğazlardan geçiş rejimine ait mevcut hukuki ve siyasi düzenlemeler ışığında, Türk Boğazlarının bugün maruz kaldığı sorunların ayrıtılı bir şekilde incelenmesi ve Boğazlarda can, mal ve çevre güvenliğinin sağlanabilmesi için gerekli çözüm önerilerinin sunulmasıdır. Çözüm önerileri öncelikle Boğazların nihai statüsünü belirleyen Montrö Boğazlar Sözleşmesi (1936) olmak üzere, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (1982) gibi ulusal ve uluslararası hukuk kurallarının ruhuna uygun olarak sunulmuştur. Nihai amaç Boğazlar bölgesinin, bölgede yaşayan insanların, şehirlerin,denizlerin ve doğal çevrenin güvenliğinin sağlanması amacıyla Türk Boğazlarında bir "Güvenli Geçiş" rejiminin oluşturulmasıdır. Türkiye'de bugüne kadar Türk Boğazlan hakkında farklı alanlarda çeşitli eserler neşredilmiştir. Ama bu çalışmalar soruna daha çok tarihi açıdan yaklaşan des tekleyici araştırmalardır. Türk Boğazlarını tehdit eden tehlikelerin ve risk unsurları nın açıklandığı ve çözüm önerilerinin sunulduğu çalışmalar ise yeterli seviyede değildir. Çalışmada, daha önce yayınlanmış benzer eserlerden farklı olarak, ulusal ve uluslararası hukuki düzenlemeler ışığında Türk Boğazlarının bugün içinde bulunduğu tehlikelerin boyutlarının tespit edilerek sorunun aşılması için çözüm yollan gerekçeleri ile ortaya konulmaya çalışılmıştır. II