Yazar "Uysal, Muhterem" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • [ X ]
    Öğe
    İstemdışılıktan gönüllü gözetime günümüzde mahremiyetin dönüşümü
    (Kırıkkale Üniversitesi, 2023) Uysal, Muhterem; Şenol, Dolunay
    Gözetim ve mahremiyet, özellikle teknolojinin hızla ilerlemesiyle birlikte son yıllarda önemli ölçüde dikkat çeken ve tartışılan birbiriyle bağlantılı iki kavram haline gelmektedir. En yalın haliyle gözetim, bireylerin, grupların veya faaliyetlerin sistematik olarak izlenmesi anlamına gelmektedir. Öte yandan mahremiyet, bir bireyin kişisel bilgileri üzerindeki hakimiyeti ve istenmeyen izinsiz girişlerden veya gözetimden muaf olma hakkını ifade eder. Gözetim ve mahremiyet arasındaki ilişki genellikle birbirini dışlayan temellere dayanan bir değiş tokuş ilişkisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Mahremiyete verilen önem, gözetimin nüfuz ettiğin alanların daralması anlamına gelmektedir. Gözetimin daha geniş boyutlara ulaşması ise mahremiyete ait sınırların ihlal edilmesi sonucunu doğurmaktadır. Eskiden istenmeyen ve kaçınılan bir durum olarak gerçekleşen gözetim, günümüzde sıradanlaşmış ve özellikle teknolojik gelişmelerin sunduğu imkanlar neticesinde de çoğunlukla rızaya dayalı bir hal almış, en iyi ihtimalle rahatsız edici ve kaçınılması gereken bir durum olmaktan çıkmıştır. Bu durum bireylerin mahremiyete ait sınırlar ve algılarında birtakım dönüşümlerin yaşanmasına zemin hazırlamakta ve mahremiyetle ilgili yeni sınırların ortaya çıkmasını ve tanımlamaların yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, gözetim araçlarının yaygınlık kazanması ve gözetimin gündelik hayat içerisinde sıradan bir eylem haline gelerek kanıksanıp bireylerin gönüllü olarak gözetime dahil olmaları, kendilerini görünür kılmaları ve bu durumun onların mahremiyet algılarında meydana getirdiği dönüşümleri, artan gözetimin onların mahremiyetleri açısından ne ifade ettiğini ortaya çıkarmaktır. Saha araştırmasına dayanan bu çalışmanın yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden derinlemesine mülakat tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda, önceden hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formundaki sorular çerçevesinde 21 kişi ile mülakatlar gerçekleştirilmiş ve bu görüşmelerden elde edilen deşifreler Nvivo 12 programıyla analiz edilmiştir. Yapılan analizler neticesinde, "Özel yaşama ve sırlara ait sınırlar olarak mahremiyet, Kültürel çevre ve toplumsal cinsiyetin gözetim ve mahremiyet algısı üzerindeki etkileri, Özel alan ve kamusal alan çatışması ekseninde gözetim ve mahremiyet, Gözetim toplumunda rıza ve rızasızlık dikotomisi ekseninde mahremiyet" adlı temalar oluşturulmuş ve elde edilen veriler bu eksende tartışılmıştır. Elde edilen bu temalar üzerinden yapılan tartışmalar neticesinde gündelik yaşamda gözetim araçlarının yaygınlık kazanması, sosyal medya kullanımı, dijital medya programları bireylerin teşhir ve dikizleme davranışları sergilemeleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu ve gözetimin sıradanlaşması ve mahremiyetin dönüşmesine sebep olduğu sonucuna varılmıştır.