TÜRKMEN DİL ÂLİMİ PIGAM AZIMOV ve KRONOLOJİK KAYNAKÇASI

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorSarıkaya, Yakup
dc.date.accessioned2025-01-21T14:25:27Z
dc.date.available2025-01-21T14:25:27Z
dc.date.issued2023
dc.description.abstractTürkmen Türkçesi üzerine yapılan bilimsel çalışmaların tarihi 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar gitmektedir. Türkmenistan’da Türkmen edebî dilinin araştırılması tarihi, 1917 Ekim Devrimi’nden önce ve sonra olmak üzere iki dönemde ele alınmaktadır. Türkmen Türkçesinin Ekim Devrimi’nden önceki dönemde A. Starçevski, P. Şimkeviç, S. A. Ağabekov, A. B. Alıyev, İ. A. Belyayev ve A. N. Samoyloviç’in yaptığı çalışmalar bulunmaktadır Ekim Devrimi’nden sonraki dönemde ise A. P. Potseluyevki, N. A. Baskakov, A. N. Kononov, V. N. Filyuşina, O. Vepayev, M. Geldiyev, K. Böriyev, G. Sopıyev, H. Deryayev, M. Hıdırov, P. Azımov, H. Baylıyev, M. Ya. Hamzayev, A. Gurbanov, G. Sarıyev, C. Amansarıyev, S. Kürenov, M. Atacanov, B. Çarıyarov, T. Täçmıradov, R. Berdiyev gibi âlimler çalışmalar yapmışlardır. Ekim Devrimi’nden sonraki dönemde Türkmen Sovyet dil bilimi alanında Türkmen dilcisi Pıgam Azımov’un çalışmaları dikkate değerdir. Pıgam Azımov, Türkmenistan’da Sovyet döneminde yetişmiş ve Türkmen dili üzerine çalışmalar yapmış Türkmen âlimlerden biridir. Azımov, Türkmenistan’da dilciliğinin kurulması ve geliştirilmesinde önemli rol oynamış bir akademisyendir. Azımov, Moskova’daki Sovyet Bilimler Akademisinin Şarkiyat Enstitüsünden “filoloji ilimleri doktoru” unvanını alan ilk Türkmen dilcisidir. Azımov’un, Türkmen dili üzerine bilimsel çalışmalar yapması yanında, filoloji alanında millî kadroların yetiştirilmesi, Türkmen dili ve edebiyatı için standart okul kitaplarının yazılması yolunda emekleri büyüktür. Azımov, Türkmenistan’da 1936 yılında düzenlenen 1. Lengüistik Kurultayı’ndan itibaren bilimsel faaliyetler içinde bulunmuş, 1994’te elim bir trafik kazasındaki vefatına kadar Türkmen edebî dili, alfabesi, kısaltmalar, yazım kuralları, sentaksı, morfolojisi, leksikolojisi, ağızları, Türkmen dilinin meseleleri, Türkmen dilcileri ve Türkmen edebiyatı gibi birçok konuda çalışmalar yapmıştır. Azımov aynı zamanda Türk Dil Kurumunun muhabir üyeliğini de yapmıştır.Bu çalışmada meşhur Türkmen dilcisi Pıgam Azımov’un hayatı (1915-1994) ve onun Türkmen Türkçesi üzerine yaptığı çalışmaların kronolojik kaynakçası verilecektir. Kaynakça için Pıgam Azımov hakkında Türkmenistan’da 1990 yılında Soltanşa Atanıyazov tarafından yayımlanan Pıgam Azımov - Biyobibliyografiya kitabı kullanılmıştır. Çalışmamızdaki kaynakçaya Azımov’un yalnız Türkmen dili ve edebiyatıyla ilgili çalışmaları alınmıştır. Çünkü P. Azımov akademisyen olmasının yanı sıra eğitimci, idareci ve teşkilatçı olduğu için yararlanılan kaynakta onun bu alanlarla ilgili çalışmaları da bulunmaktadır. Çalışmanın Türkmenceyle ilgilenen araştırmacılara faydalı olacağı kanaatindeyiz.
dc.description.abstractThe history of scientific studies on Turkmen Turkish dates back to the second half of the 19th century. The study of the Turkmen literary language in Turkmenistan is discussed in two periods: before and after the 1917 October Revolution. The period before the October Revolution includes Starchevsky, Shimkevic, Ağabekov, Aliyev, Belyayev, and Samoylovich. After the October Revolution, scholars such as Potseluyevski, Baskakov, Kononov, Filyushina, Vepayev, Geldiyev, Boriyev, Sopiyev, Deryayev, Khidirov, Azimov, Bayliyev, Hamzayev, Gurbanov, Sariyev, Amansariyev, Kurenov, Atacanov, Chariyarov, Tachmiradov, Berdiyev etc. conducted studies.The contributions of the Turkmen linguist Pigam Azimov in Turkmen Soviet linguistics are notable for the post-October Revolution period. Pigam Azimov is one of the Turkmen scholars who grew up in Turkmenistan during the Soviet period and dealt with the Turkmen language. He was a key figure in the growth and establishment of linguistics in Turkmenistan. Azimov was the first Turkmen linguist to receive the title of "doctor of philological sciences" from the Oriental Institute of the Soviet Academy of Sciences in Moscow. Azimov not only carried out scientific studies on the Turkmen language but also made efforts to train national philologists and to write standard textbooks for the Turkmen language and literature.Azimov, who had been involved in scientific activities since the 1st Linguistic Congress held in Turkmenistan in 1936, passed away in a tragic traffic accident in 1994. During this period, he worked on many subjects such as the Turkmen literary language, alphabet and abbreviations, as well as spelling rules, syntax, morphology, lexicology, and dialects of the Turkmen Language. He also focused on the issues of the Turkmen language, Turkmen linguists, and Turkmen literature. Azimov was also a correspondent member of the Turkish Language Association. This paper focuses on the life of the famous Turkmen linguist Pigam Azimov (1915-1994) and the chronological bibliography of his studies on Turkmen Turkish. The study is based on the book titled “Pıgam Azimov – Biobibliography” published by Soltansha Ataniyazov in Turkmenistan in 1990. P. Azimov was not only a scholar but also an educator, administrator, and founder, so the resource also includes his contributions in these areas. However, this article only deals with Azimov's works on Turkmen language and literature. We believe that this study will be useful to researchers working on Turkmen Turkish.
dc.identifier.dergipark1294746
dc.identifier.issn2146-2879
dc.identifier.issn2717-6231
dc.identifier.issue2-577
dc.identifier.startpage599
dc.identifier.urihttps://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3132488
dc.identifier.urihttps://dergipark.org.tr/tr/pub/kusbd/issue/79236/1294746
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12587/19706
dc.identifier.volume1
dc.language.isotr
dc.publisherKırıkkale Üniversitesi
dc.relation.ispartofKırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_20241229
dc.subjectTürkmen Türkçesi
dc.subjectPıgam Azımov
dc.subjectdilci
dc.subjectkronolojik kaynakça
dc.subjectTurkmen Turkish
dc.subjectPigam Azimov
dc.subjectLinguist
dc.subjectChronological Bibliography.
dc.subjectModern Turkic Languages and Literatures (Other)
dc.titleTÜRKMEN DİL ÂLİMİ PIGAM AZIMOV ve KRONOLOJİK KAYNAKÇASI
dc.title.alternativeTurkmen Language Scholar Pigam Azimov and His Chronological References
dc.typeArticle

Dosyalar

Koleksiyon

Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Koleksiyonu