Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz'de Avlanan Kabuklularda Organokalay (Butilkalay ve Fenilkalay) Bileşiklerinin Araştırılması
[ X ]
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Günümüzde çevre koşulları göz önüne alındığında sürdürülebilir çevre açısından kirleticilerin varlıkları, düzeyleri ve etkilerinin izlenerek gerekli önlemlerin alınması önemli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Organometalik kimya ve katalizin son yıllardaki hızlı gelişimi, modern kimya biliminin yönünü değiştirmiş ve organik sentez, farmasötik uygulamalar, kimya endüstrisi, malzeme bilimi, enerji araştırmaları ve diğer birçok alana çok sayıda katkı sağlamıştır. Çevrede fazla miktarda organometalik bileşik bulunmaktadır. Çevre, okyanuslar, içme suyu kaynakları, okyanuslarda tortullar, bitki örtüsü ve hayvan yaşamı ile ilişkilidir. Bu bileşikler insan ve hayvan sağlığı açısından risk oluşturmaktadır. Bu nedenle meydana gelen organometalik bileşiklerin detaylı olarak bilinmesi gerekmektedir. Organokalay kirletici olan tribütilkalay (TBT) ve Tetrabütilkalay (TetraBT), çevresel endokrin bozucu bir kimyasaldır ve bilinen bir obezojen ve diyabetojendir. Tetrabütilkalay, tribütilkalay ve dibütilkalay bileşiklerinin öncüsüdür. Çevresel endokrin bozucu kimyasallar, endokrin sisteme müdahale ederek zararlı etkilere neden olabilmekte, insan ve yaban hayatı popülasyonlarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Çalışmada su ürünleri kooperatif ve satış noktalarından yasal mevzuat doğrultusunda Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz?de avlanmış beyaz kum midyesi (Chamelea gallina), pembe karides (Parapenaeus longirostris) ve deniz salyangozu (Rapana thomasiana) örneklerinde debutilkalay (dibütilkalay [DBT], tribütilkalay [TBT] Tetrabütilkalay [TetraBT]) ve fenilkalay (monofenilkalay [PhT], difenilkalay [DPhT], trifenilkalay [TPhT]) kontaminasyon düzeylerinin GC-MS ile analiz edildi. Yapılan analiz sonucunda örneklem yapılan bölgelerden alınan numunelerde butilkalay [dibütilkalay (DBT), tetrabütilkalay (TetraBT)] ve fenilkalay [monofenilkalay (PhT), difenilkalay (DPhT), trifenilkalay (TPhT)] kontaminasyon düzeyleri tespit limitlerinin (LOD) altında olduğu tespit edildi. Yapılan bu çalışmada kullanılan ekstraksiyon metodu ve GC-MS analizlerinden elde edilen tespit limitleri örneklem yapılan alanlardaki kirlilik düzeylerinin tam tespiti için yeterli olarak görülmemiştir. Dolayısıyla daha farklı yöntemlerin denenmesi önerilmiştir. Ayrıca, bu organokalay bileşiklerinin zehirlilik potansiyeli ve artan kullanımları dolayısıyla organokalaylı bileşiklerin gıda zincirine katılarak insan sağlığı üzerinde oluşturacakları risklerin araştırılacağı çalışmalara da ilginin artacağı da düşünülmektedir.
Açıklama
01.02.2024
