H. 905/M. 1499 TARİHLİ ESÂMÎ DEFTERİNE GÖRE BURSA’DA VAKIF GÖREVLİLERİNİN MEVÂCİBLERİ
[ X ]
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Ücretler, aylıklar anlamına gelen “mevâcib” tabiri, Osmanlı Devleti’nde idarî görevlerde bulunanların maaşları için kullanılmıştır. Mevâcib için ayrı defterler tutulup; maaş alanların isimleri yazıldığı için bu defterlere “esâmi defteri” ya da “mevâcib defteri” denilmekteydi. Esasen arşivlerde yeniçeri, ulûfe, esâmi, kale veya mevâcib defteri olarak tasnif edilen defterlerin mantığı aynı olup, bu defterler ücret defterleridir. Bu tür defterlerde görevlilerin isimleri ve aldıkları ücretlerin kaydı bulunmaktadır. Vakıflara bağlı kurumlarda çalışan personelin ücretleri bu defterlerden takip edilebilmektedir. Bilindiği gibi Osmanlı Devleti’nde şehirlerdeki dinî ve sosyal yapılar vakıflar aracılığıyla inşa edilmekteydi. Bu yapılardan imaret ve camilerin harcamaları ile personelinin ücretleri de vakıflar tarafından finanse edilmekteydi. Çalışmamızda kullandığımız TSMA.D., nr. 1532 numaralı defterdeki kayıtlar H. 905/M.1499 tarihinde Bursa’da bulunan cami ve imarette görevli vakıf personelinin isimlerini ve aylık ücretlerini içermektedir. Defter-i Esâmi ifadesiyle başlayan bu defter, Bursa’da ismi belirtilmeyen bir cami ve imaretteki imam, müezzin, hâfız ve salâvatçı gibi dinî işlerde görevli memurlar ile tamirci, aşçı, ekmekçi, temizlikçi ve hamal gibi diğer görevlilerin mevâciblerini içermektedir. Çalışmamızda, 1532 numaralı esami defterindeki başlıklar göz önünde bulundurularak memurların aylıkları ele alınmıştır. Öncelikle cami ve imarette çalışan personel, bunların sayıları, unvanları, günlük ve aylık mevâciblerinin listeleri ile her bir sınıftaki memurun görevleri, isimleri ve aylıklarının listesi yapılmıştır. Buna göre cami ve imarette çalışan tüm personele aylık olarak toplamda 25.860 akçe ödenmiştir. Ayrıca ücretleri Bursa’daki kervansaray gelirlerinden ve hazineden ödenen cami memurlarının da aylıkları listelenmiştir. Bu kapsamda sabah, öğle ve ikindi vakitlerinde Kur’ân-ı Kerim okumakla görevli 90 nefere günde 186 akçe, ayda 5.580 akçe ve yılda 66.960 akçe ödenmiştir. En‘âm okuyan 22 kişiye ise maaşlarının hazineden ödenmek üzere günde 88 akçe, ayda 2.640 akçe ve yılda 31.680 akçe olduğu anlaşılmaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Tarih Okulu Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
16
Sayı
65
