H. 1261 yılı temettuat defterlerine göre Balışeyh kazasına bağlı köylerin sosyal ve ekonomik yapısı
[ X ]
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Kırıkkale Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Tanzimat'ın ilanından sonraki süreçteki Osmanlı maliyesinde çok önemli gelişmeler yaşanmıştır. 1839 Tanzimat Fermanı ile birlikte yönünü Batı'ya çeviren Osmanlı Devleti, kurumlarını Batılı devletlerin kurumlarına benzer şekilde yeniden yapılandırmaya çalışmıştır. Bu yeni yapılanma çalışması hem devlet kurumları hem de halkın bünyesinde büyük değişiklikler meydana gelmesine sebep olmuştur. Bu süreçte, Osmanlı Devleti'nin adlî ve idarî yapısında yapılan değişikliklerin yanı sıra malî alanda da bazı yenilikler yapılmıştır. Bu yeniliklerin başında devlete ait gelirlerin denetim altına alınması, vergi meselesinde toplum arasında adaletsizliğin ve eşitsizliğin önlenmesi ve vergi ödemekle yükümlü olanların vergi yüklerinin hafifletilmesi gelmektedir. Bu düzenlemedeki temel amaç, halkın refah seviyesini yükseltmek, devlete ait gelirleri artırmak ve devlet bütçesinin gelir-gider dengesini yeniden sağlamaktır. Bu doğrultuda, daha önce değişik adlar altında alınan vergilerin yerine tek bir vergi konulması düşünülmüş ve hane sahiplerinin gelirlerinin tespit edilmesi için temettü sayımları yapılmıştır. Böylece hane sahiplerinin senelik gelirleri üzerinden alınan yeni bir vergi sistemi ortaya çıkmıştır. Bu vergi sistemine dayanak olması için de 1840 yılında ülke genelinde temettuat sayımlarına başlanmıştır. Sayımların kayıt altına alındığı defterlere ise temettuat defterleri ismi verilmiştir. Temettuat defterleri, yazıldığı bölgenin nüfusu, ziraî üretimin yapıldığı ekili-dikili arazisi, bu arazilerde yetiştirilen tarım ürünleri, o bölgede yaşayan hanelere ait hayvan türleri ve sayıları, ziraî ürünler ve hayvanlar üzerinden alınan vergi çeşitleri gibi toplumsal, ekonomik ve ticarî hayata dair pek çok konuda araştırmacılara önemli bilgiler sunmaktadır. Yüksek Lisans tezi olarak hazırladığımız bu çalışmada, Kırıkkale'nin Balışeyh ilçesi ve bu ilçeye bağlı Ağcakavak, Aydınşeyh, Beşbıçak, Bıyıkaydın, Eldelek, Karalı, Kırlangıç, Koçubaba, Kösedurak, Kulaksız, Selamlı, Sorsavuş, Ulaklı ve Yenice köylerinin T.C Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi'nde bulunan H. 1261 /M. 1845 yılına ait temettuat defterlerinin transkripsiyonu ve değerlendirmesi yapılmıştır. Defterlerdeki verilerden hareketle de söz konusu yerleşim birimlerindeki sosyo-ekonomik yapı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
There were very important developments in Ottoman finance in the period after the declaration of Tanzimat. The Ottoman Empire, which turned its direction towards the West with the Tanzimat Edict of 1839, tried to restructure its institutions similar to the institutions of Western states. This new restructuring effort has caused major changes in both state institutions and the public. In this process, in addition to the changes made in the judicial and administrative structure of the Ottoman Empire, some innovations were also made in the financial field. The most important of these innovations are controlling state revenues, preventing injustice and inequality among the society in tax matters, and alleviating the tax burden of those who are obliged to pay taxes. The main purpose of this regulation is to increase the welfare level of the people, increase state revenues and restore the income-expenditure balance of the state budget. In this regard, it was considered to replace the taxes previously collected under different names with a single tax, and dividend counts were made to determine the income of household owners. Thus, a new tax system based on the annual income of householders emerged. To support this tax system, dividend counting was started across the country in 1840. The books in which the censuses are recorded are called temettuat books. Temettuat books are related to many issues related to social, economic and commercial life, such as the population of the region where they are written, the cultivated land where agricultural production is made, the agricultural products grown on these lands, the types and numbers of animals belonging to the households living in that region, the types of taxes collected on agricultural products and animals. It provides important information to researchers. In this study, which we prepared as a master's thesis, we examined the findings of the Balışeyh district of Kırıkkale and the villages of Ağcakavak, Aydınşeyh, Beşbıçak, Bıyıkaydın, Eldelek, Karalı, Kırlangıç, Koçubaba, Kösedurak, Kulaksız, Selamlı, Sorsavuş, Ulaklı and Yenice, of the Presidency of the Republic of Turkey, State Archives. H. 1261 / A.D. in the Ottoman Archives. Temettuat books of 1845 were transcribed and evaluated. Based on the data in the notebooks, the socio-economic structure in the said settlements was tried to be revealed.
There were very important developments in Ottoman finance in the period after the declaration of Tanzimat. The Ottoman Empire, which turned its direction towards the West with the Tanzimat Edict of 1839, tried to restructure its institutions similar to the institutions of Western states. This new restructuring effort has caused major changes in both state institutions and the public. In this process, in addition to the changes made in the judicial and administrative structure of the Ottoman Empire, some innovations were also made in the financial field. The most important of these innovations are controlling state revenues, preventing injustice and inequality among the society in tax matters, and alleviating the tax burden of those who are obliged to pay taxes. The main purpose of this regulation is to increase the welfare level of the people, increase state revenues and restore the income-expenditure balance of the state budget. In this regard, it was considered to replace the taxes previously collected under different names with a single tax, and dividend counts were made to determine the income of household owners. Thus, a new tax system based on the annual income of householders emerged. To support this tax system, dividend counting was started across the country in 1840. The books in which the censuses are recorded are called temettuat books. Temettuat books are related to many issues related to social, economic and commercial life, such as the population of the region where they are written, the cultivated land where agricultural production is made, the agricultural products grown on these lands, the types and numbers of animals belonging to the households living in that region, the types of taxes collected on agricultural products and animals. It provides important information to researchers. In this study, which we prepared as a master's thesis, we examined the findings of the Balışeyh district of Kırıkkale and the villages of Ağcakavak, Aydınşeyh, Beşbıçak, Bıyıkaydın, Eldelek, Karalı, Kırlangıç, Koçubaba, Kösedurak, Kulaksız, Selamlı, Sorsavuş, Ulaklı and Yenice, of the Presidency of the Republic of Turkey, State Archives. H. 1261 / A.D. in the Ottoman Archives. Temettuat books of 1845 were transcribed and evaluated. Based on the data in the notebooks, the socio-economic structure in the said settlements was tried to be revealed.
Açıklama
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Tarih, History
