Kur’an-ı Kerim Kaynaklı Ashab-ı Kehf Kıssası’nın Türk Şiirine Yansıması: Halk Şairi Ahmet Çıtak’ın Mesnevi Örneği
[ X ]
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Birçok dinde ve inanışta olduğu gibi Hristiyanlık ve İslamiyet’te de Ashab-ı Kehf’le ilgili inançlara yer verilmiştir. Bunun neticesinde hem Doğu hem de Batı toplumları tarafından muteber kabul edilen kutsal kitaplarda, bazı dini metinlerde ve mitlerde Ashab-ı Kehf hadisesi konu olarak ele alınmış, işlenmiş ve günümüze kadar ulaştırılmıştır. İslamiyet’in etkisiyle özellikle dini eserlerde yer alan Ashab-ı Kehf kıssası, Türk kültürü içinde sadece dini eserlerde yer almamış aynı zamanda Türk dili ve edebiyatının önemli olay anlatan metinlerinden biri olmuştur. Ashab-ı Kehf anlatısı pek çok edebi esere kaynaklık etmiş, sözlü ve yazılı edebi eserin üretilmesine katkı sağlamıştır. Binlerce yıl önce yaşanan Ashab-ı Kehf hadisesi, Türk edebiyatının mensur eserlerinde oldukça fazla yer aldığı gibi Türk şiirine de kimi zaman telmih sanatı kimi zaman da müstakil bir eser olarak yansımıştır. Özellikle Ashab-ı Kehf olarak adlandırılan mağara arkadaşlarının isimleri şiirlerde geçmiş ve bu hadiseyi hatırlatarak telmih sanatı yapılmıştır. Daha çok divan şairleri tarafından konu olarak işlenen bu kıssa az da olsa halk şairleri tarafından da ele alınmıştır. XX. yüzyılda Kahramanmaraş’ın Kuzey ilçelerinden biri olan Elbistan’da yetişmiş halk şairlerinden Ahmet Çıtak’ın kaleme aldığı “Ashab-ı Kehf” mesnevisinde ve “Yediler” adlı semaisinde söz konusu kıssa, sanatçının kurgusuna göre anlatılmaktadır. Bu çalışmada “Yediler” adlı semai üzerinde bir inceleme yapılmamış sadece Çıtak’ın mesnevisi üzerinde durulmuş, bu mesnevi hakkında inceleme ve değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmanın giriş bölümünde konusunu Kur’an-ı Kerim alan Ashab-ı Kehf kıssasının Türk edebiyatına ve şiirine yansıması hususundaki görüş ve düşünceler dile getirilmiştir. Daha sonra Ahmet Çıtak’ın hayatı ve şiire başlamasında etkili olan hem babasının hem de kendinin görmüş olduğu rüyalara dikkat çekilmiştir. Sonra mesnevisinin oluşum bağlamı ve bu bağlamın Kur’an-ı Kerim kaynaklı olduğu yönündeki tespitler belirtilmiştir. Çalışmanın ilerleyen kısımlarında klasik metin inceleme yöntemi kullanılarak mesnevinin şekil ve muhteva bakımından metin analizi yapılmıştır. Çalışmanın amacı, Çıtak’ın Kur’an-ı Kerim kaynaklı Ashab-ı Kehf kıssasını konu edinen mesnevisini tanıtmak, bu mesnevi metninin incelemesini yapmak ve tarihi bir kıssanın XX. yüzyıl Türk halk şiirine yansımalarını ortaya koymaktır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Folklor, Din Bilimi, Beşeri Bilimler
Kaynak
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online)
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
9
