Okul öncesi dönemde nitelikli çocuk kitaplarının seçiminde dikkat edilen özelliklerin program kazanımları ile ilişkisinin belirlenmesi

[ X ]

Tarih

2023

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Kırıkkale Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Okul öncesi dönem, çocukların gelişimlerinin hızlı ve çevresel uyaranlara oldukça açık oldukları yaşamın ileriki aşamalarına etki eden kritik bir süreçtir. Bu süreçte çocuğun birincil çevresi olan ebeveynle ilişkisinin yanında çocuğa sunulacak materyaller, oyuncaklar ve kitaplar gibi uyaran bakımında zengin bir çevre çocuğun gelişimine olumlu yönde katkı sağlamaktadır. Özellikle okul öncesi dönemde çocuklarının gelişiminde etkili uyaranlardan birisi çocuk edebiyatı ürünleridir. Bu bağlamda nitelikli çocuk edebiyatı yapıtları, çocukların yeni deneyimlerle karşılaşmasında son derece önemli bir rol üstlenir ve böylece çocukların beyinlerinde var olan yapıları değiştirmelerinde, yeni yapılar eklemelerinde kritik bir önem taşır. Çocuk kitaplarının etkili ve önemli materyaller olması her çocuk kitabının çocukları olumlu yönde etkilediği anlamına gelmemektedir. Nitelikli çocuk kitaplarının içerisinde geçen kavram ve kazanımlar çocukların yaşlarına uygun olmalı aynı zamanda konuyu anlatırken doğru kavram doğru şekilde kullanılmalıdır. Bu araştırmada nitelikli çocuk kitaplarının seçiminde okul öncesi öğretmenlerin hangi özellikleri göz önünde bulundurdukları ve bu özelliklerin okul öncesi program kazanımlarıyla örtüşme durumu belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Ankara ilinde bulunan Yenimahalle ve Pursaklar belediyelerine bağlı anaokullarında görev yapan okul öncesi öğretmenlerinden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında bütün öğretmenlerden araştırmacı tarafından hazırlanan anket ve görüşme formu aracılığıyla veri toplanmıştır. Bu bağlamda okul öncesi öğretmenlerinin nitelikli çocuk kitapları seçerken kitapların; hitap ettiği çocukların yaş aralığı, resimleri, konuları ve çocuklar açısından eğlenceli olması özelliklerine dikkat ettikleri belirlenmiştir. Ancak resimlerin ayrıntı içermesi ve gerçeğe yakınlığı daha az göz önünde bulundurulan özellikler olarak görülmüştür. Kitapların biçim özellikleri (boyutu, dış kapağı vb.) öğretmenler tarafından özellikle dikkat edilen özellikler arasındadır. Bununla birlikte öğretmenlerin yarıya yakınının yayınevi ve kitap yazarlarına tam anlamıyla dikkat etmedikleri sonucu ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin nitelikli çocuk kitabı seçerken okul öncesi eğitim programındaki kazanımları göz önünde bulundurma durumuna bakıldığında ise görüşme yapılan öğretmenlerin yarıdan biraz fazlası buna dikkat ederken önemli bir kısmı da dikkat etmemektedir. Kazanımların dikkate alınması noktasında da doğrudan programa ulaşılmamakta hazır olarak gelen okul öncesi planlarında yer alan kazanımlar ve göstergeler göz önünde bulundurulmaktadır. Bu durum MEB tarafından hazırlanan okul öncesi eğitim programının öğretmenler tarafından doğrudan incelenmediğini göstermektedir. Öğretmenlerin nitelikli çocuk kitabı seçerken dikkat ettikleri özellikler ile okul öncesi eğitim programında yer alan kazanımların büyük oranda örtüşmektedir. Anahtar kelimeler: Nitelikli çocuk kitapları, Okul öncesi eğitim programı, Kitap seçim özellikleri
The preschool period is a critical phase that significantly impacts children's development, as they are rapidly developing and highly receptive to environmental stimuli, which can influence their later stages of life. In this period, besides the child's primary environment, which is their relationship with parents, providing a rich environment with stimuli such as materials, toys, and books contributes positively to the child's development. Especially during the preschool years, one of the effective stimuli for children's development is children's literature products. In this context, high-quality children's literature plays an essential role in introducing children to new experiences, thereby being critical in changing and adding new structures to children's minds. However, the effectiveness and significance of children's books do not imply that every children's book positively influences children. In high-quality children's books, the concepts and achievements presented should be age-appropriate, and the use of concepts should be accurate when conveying the subject matter. This research aims to determine the criteria considered by preschool teachers when selecting high-quality children's books and how these criteria align with preschool curriculum outcomes. The study group of the research consists of preschool teachers working in kindergartens affiliated with Yenimahalle and Pursaklar municipalities in Ankara. In the context of the research, data were collected from all teachers through a questionnaire and interview form prepared by the researcher. In this context, it was found that preschool teachers pay attention to the characteristics of books, such as the age range of the target audience, illustrations, topics, and whether the books are enjoyable for children. However, criteria such as the level of detail and realism in illustrations were seen as less significant. The format features of books (size, cover, etc.) are particularly emphasized criteria among teachers. Nevertheless, it emerged that a significant portion of teachers does not pay full attention to publishing houses and authors. When looking at whether teachers take into account the achievements in the preschool education curriculum when selecting high-quality children's books, it was found that a little more than half of the interviewed teachers consider this, while a significant portion does not. In terms of considering the achievements, it was observed that the teachers mainly rely on the achievements and indicators included in the ready-made preschool plans rather than directly accessing the preschool education curriculum prepared by the Ministry of National Education (MEB). This indicates that the curriculum is not directly examined by teachers. In summary, the criteria that preschool teachers consider when selecting high-quality children's books largely overlap with the achievements included in the preschool education curriculum. Keywords: Qualified children's books, Pre-school education curiculum, Book selection criteria

Açıklama

Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı

Anahtar Kelimeler

Eğitim ve Öğretim, Education and Training

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye