Fırat-Dicle havzasında yıllık ortalama akımlar üzerinde iklim değişikliği etkilerinin iklim elastikiyeti metodu ile incelenmesi

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorAlıvı, Abdulrezzak
dc.contributor.authorYıldız, Osman
dc.contributor.authorAktürk, Gaye
dc.date.accessioned2025-01-21T16:12:40Z
dc.date.available2025-01-21T16:12:40Z
dc.date.issued2021
dc.departmentKırıkkale Üniversitesi
dc.description.abstractBu çalışma, Fırat-Dicle havzasında akarsu akımlarının (Q) yağış (P), potansiyel evapotranspirasyon (Ep) ve kuraklık indeksindeki değişimlere karşı tepkisini araştırmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, havza içerisinde baraj etkisinde olmayan 37 adet alt havza tespit edilmiştir. Burada yıllık ortalama akımların yağış, Ep ve kuraklık indeksine olan hassasiyeti Schaake [1] tarafından önerilen iklim elastikiyeti metodu ile değerlendirilmiştir. Bu metot ile akışın yağış ve Ep hassasiyeti katsayılarının (sırasıyla ?P ve ?Ep ) havza genelinde ortalama değerleri sırasıyla 1,50 ve -0,50 olarak hesaplanmıştır. Buna göre; havzada yağışta meydana gelecek %10’luk bir artışın (azalışın) akışta ortalama %15’lik bir artışa (azalışa), diğer taraftan Ep‘deki %10’luk bir artışın (azalışın) ise akışta ortalama %5’lik bir azalışa (artışa) neden olacağı anlaşılmaktadır. Diğer yandan, akışın kuraklık indeksi hassasiyet katsayısının (?Ø) havza genelinde ortalama değeri -0,47 olarak hesaplanmış olup bu değer kuraklık indeksinde %10’luk bir artışın akışta ortalama %4,7’lik bir azalışa neden olacağını ifade etmektedir. Ayrıca, alt havzalara ait akışın iklim değişikliği hassasiyeti katsayıları (?P, ??Ep? ve ??Ø?) ile akış katsayısı (Q/P) arasında doğrusal olmayan ters bağıntılar olduğu ve dolayısıyla akıştaki azalma ile akışın iklimsel değişikliğe olan hassasiyetinin artacağı görülmüştür. Son olarak, havzada yüksek kotlardan alçak kotlara doğru gidildikçe ?P, ??Ep? ve ??Ø? değerlerinde göreceli bir artış olduğu tespit edilmiştir.
dc.identifier.doi10.17341/gazimmfd.739556
dc.identifier.endpage1465
dc.identifier.issn1300-1884
dc.identifier.issn1304-4915
dc.identifier.issue3
dc.identifier.startpage1449
dc.identifier.trdizinid1138877
dc.identifier.urihttps://doi.org/10.17341/gazimmfd.739556
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1138877
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12587/21750
dc.identifier.volume36
dc.indekslendigikaynakTR-Dizin
dc.language.isotr
dc.relation.ispartofGazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_20241229
dc.subjectSu Kaynakları
dc.subjectÇevre Bilimleri
dc.titleFırat-Dicle havzasında yıllık ortalama akımlar üzerinde iklim değişikliği etkilerinin iklim elastikiyeti metodu ile incelenmesi
dc.typeArticle

Dosyalar

Koleksiyon

TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu